Το Πανεπιστήμιο στην κοινωνία

Η 12^η Συνάντηση του Κύκλου Ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 23 Οκτωβρίου 2023.

Τίτλος: «Δυνατότητες και προκλήσεις της εκπαίδευσης στην ψηφιακή εποχή».

Ομιλητές:

Κυριακοπούλου Ανθή, Βοηθός έργου, Τμήμα Ε.Ε.Κ. και Δεξιοτήτων, Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP).

Σπαντιδάκης Γιάννης, Καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής Πανεπιστημίου Κρήτης.

Συντονισμός- Σχολιασμός:

Μαραγκάκης Μανούσος, Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου.

Περίληψη ομιλίας κ. Κυριακοπούλου

Στο πλαίσιο της ομιλίας θα παρουσιαστούν ζητήματα που αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό που συντελείται επί του παρόντος στην εκπαίδευση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θα καταδειχθεί πώς το ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής και το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αλλά και στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρουσιάζει η ψηφιακή εποχή. Πρόσφατες έρευνες του Cedefop πραγματεύονται τις ανάγκες αναβάθμισης των ψηφιακών δεξιοτήτων, το ψηφιακό χάσμα μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων καθώς και τις ανισότητες ευκαιριών ψηφιακής εκπαίδευσης μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέχοντας στοιχεία για το καινούριο τοπίο που διαμορφώνεται αναφορικά με τις ψηφιακές δεξιότητες. Λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη το πλαίσιο που έχει συνθέσει η πρόσφατη κρίση λόγω της πανδημίας Covid-19 και η αύξηση των προσφυγικών ροών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η ομιλία θα παρέχει τη βάση για τη συζήτηση ερωτημάτων, όπως:

• Τι είναι η ψηφιακή κοινωνία;
• Πώς επηρεάζονται τα εκπαιδευτικά συστήματα και η αγορά εργασίας στις σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινωνίες;
• Ποιες είναι οι ανάγκες σε ψηφιακές δεξιότητες και τι συνεπάγεται η ανεπάρκεια ψηφιακών δεξιοτήτων;
• Ποιοι απειλούνται από ψηφιακό αποκλεισμό και πώς μπορεί να επιτευχθεί ψηφιακή συμπερίληψη και ευημερία στην εκπαίδευση;

Περίληψη ομιλίας κ. Σπαντιδάκη

Στη μακρά πορεία της ιστορίας της, η γραφή συνεχώς μετασχηματίζεται: από τον πάπυρο, την περγαμηνή και το κονδύλι, στο μελανοδοχείο, την πένα, το τυπογραφείο, τη γραφομηχανή και τελικά στα ψηφιακά/ηλεκτρονικά μέσα. Σήμερα, περνάμε από τη γραφή στην εικόνα και στο πολυτροπικό κείμενο. Oι εξελίξεις είναι ραγδαίες και τα ερωτήματα που ανακύπτουν πολλά:  Πώς επιδρούν τα ψηφιακά μέσα στις γνωστικές και επικοινωνιακές δεξιότητες των χρηστών της γλώσσας; Οι αλλαγές είναι προάγγελοι περαιτέρω προόδου ή δυσοίωνα σημεία; Μπορούμε να διαχειριστούμε τις αλλαγές; Κι αν ναι, πώς;

Σκοπός της εισήγησης είναι η απάντηση στα προαναφερθέντα ερωτήματα, τα οποία είναι βαρύνουσας σημασίας, ειδικά υπό το πρίσμα μιας εκπαίδευσης που επιδιώκει τη διαμόρφωση σκεπτόμενων ανθρώπων που θα μπορούν να προσλαμβάνουν κριτικά τις πληροφορίες, να παράγουν τον δικό τους λόγο και να υψώνουν τη δική τους «φωνή». Η εισήγηση δομείται σε τρεις ενότητες:

1. Επίδραση της ψηφιακής εποχής στις γλωσσικές δεξιότητες και ιδιαίτερα στην κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου.
2. Τα ψηφιακά μέσα ως υποστηρικτικά εργαλεία για την ενίσχυση δεξιοτήτων κατανόησης και γραπτού λόγου.
3. Δεξιότητες ως προαπαιτούμενα για την ορθή αξιοποίηση και χρήση αυτών των μέσων.

Εισήγηση της κ. Κυριακοπούλου σε μορφή PDF

Εισήγηση του κ. Σπαντιδάκη σε μορφή PDF

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η 11^η Συνάντηση του Κύκλου Ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 29 Μαΐου 2023.

Ομιλητές:

Πέλλα Καλογιαννάκη, Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Νίκος Φωτόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Επιστημονικός Συνεργάτης του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Κ.ΑΝ.Ε.Π.) της Γ.Σ.Ε.Ε.

Περίληψη

Είναι γενικά παραδεκτό ότι η εκπαίδευση και η συμμετοχική εκπαίδευση αποτελούν έναν από τους βασικούς προβληματισμούς για την ανάπτυξη του «ανθρώπου-πολίτη» στον 21^ο αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό οι προκλήσεις είναι πολλές. Η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα σχολικά συστήματα είναι η προετοιμασία τους / ανταπόκρισή τους στην ποικιλομορφία, στην πολλαπλότητα, στην ευαλωτότητα, στη «διαφορετικότητα». Ως εκ τούτου ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού θεωρούμε ότι είναι/ή θα οφείλει να είναι αποφασιστικής σημασίας. Η μείωση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, των στερεοτύπων και του κοινωνικού αποκλεισμού θα μπορούσαν να αποτελέσουν βασικούς στόχους μιας δημοκρατικής, ανοικτής, ριζοσπαστικής, συμμετοχικής εκπαίδευσης. Προς αυτήν την κατεύθυνση, συζητούνται θέματα που θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε μια τέτοια εκπαίδευση που θα στοχεύει στη δημιουργία του «ανθρώπου-πολίτη»  και στην ανάπτυξη μιας «ετεροπαιδαγωγικής», ανθρωπιστικής προσέγγισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι στην εποχή της 4^ης βιομηχανικής επανάστασης και της ρευστής «μετα-νεωτερικότητας», εποχή πολλαπλών κρίσεων, διεθνών προκλήσεων αλλά και σημαντικών επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων,  το δίπολο «παιδεία - αποσχόληση» παραμένει επίκαιρο και «ανοικτό» περισσότερο από ποτέ. Ειδικότερα στη χώρα μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με προκλήσεις που σχετίζονται ευθέως με την ανεργία των νέων, τη μετανάστευση των υπερ-εκπαιδευμένων, τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανισότητες, τον «πληθωρισμό» των προσόντων αλλά και τη διαρκή αναζήτηση δεξιοτήτων σε μια αγορά εργασίας «ασύμμετρη», εξαιρετικά ρευστή και αβέβαιη. Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της διά βίου μάθησης σε αυτή την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική συγκυρία; Πώς οι εκπαιδευτικοί μηχανισμοί ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προκλήσεις; Πώς θα μπορούσε η εκπαιδευτική πολιτική να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της εκπαίδευσης με την απασχόληση αλλά και την κοινωνία ευρύτερα; Ποιες οι προκλήσεις και τα μεγάλα διακυβεύματα για τη νέα γενιά του τόπου μας;

Εισήγηση της κ. Καλογιαννάκη σε μορφή PDF

Εισήγηση του κ. Φωτόπουλου σε μορφή PDF

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η 10^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» Πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 3 Απριλίου 2023.

Ομιλητές:

Εμμανουήλ Πλειώνης, Καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ., Διευθυντής και Πρόεδρος Δ.Σ. του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Νικόλαος Δεμερτζής, Καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας και Επικοινωνίας στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Συντονισμός – Σχολιασμός:

Ηλίας Γεωργαντάς, Αναπληρωτής Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης. 

Περίληψη ομιλίας κ. Πλειώνη 

Δυστυχώς οι χειρότερες προβλέψεις για την ένταση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της επιβεβαιώνονται καθημερινά. Η πρόσφατη 6η Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής (IPCC) καταδεικνύει ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται με επιταχυνόμενο ρυθμό και ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη, πέρα από την δραματική επίπτωση που έχει στο περιβάλλον, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, είναι ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες επιδείνωσης της πείνας, της μετανάστευσης, της φτώχειας και της ανισότητας σε όλο τον κόσμο.

Στην ομιλία μου θα κάνω μια σύντομη παρουσίαση των πιο πρόσφατων πορισμάτων του IPCC αλλά και των μελετών τόσο του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών όσο και του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή – CLIMPACT για τις επιπτώσεις της ΚΑ στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου αλλά θα επικεντρωθώ στο γενικότερο παγκόσμιο πρόβλημα της Κλιματικής Μετανάστευσης παρουσιάζοντας σχετικά στοιχεία για το εύρος του προβλήματος και την αναμενόμενη αύξηση της έντασης του αλλά και της έλλειψης νομικού οπλοστασίου για την προστασία των κλιματικών μεταναστών και εκτοπισμένων. 

Περίληψη ομιλίας κ. Δεμερτζή

Αξίες και συναισθήματα για το περιβάλλον

H κλιματική αλλαγή/κρίση, δεν είναι μόνο ένα παγκόσμιο φυσικό φαινόμενο που επιδέχεται τεχνο-επιστημονικές λύσεις. Είναι ταυτοχρόνως και ένα παγκόσμιο και παγκοσμιοποιητικό ολοπαγές κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο το οποίο αποτυπώνεται επαρκώς στις έννοιες «Ανθρωπόκαινος Εποχή» και «κοινωνία της διακινδύνευσης». Η κλιματική κρίση επιτείνει υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες και δημιουργεί νέες. Ανάλογα δε με τον τρόπο που την κατανοούν και μιλάνε γι’ αυτήν άτομα, ομάδες και φορείς δημόσιας πολιτικής, προτείνονται διαφορετικά μέτρα προσαρμογής και αντιμετώπισης που άπτονται ζητημάτων κλιματικής δικαιοσύνης και περιβαλλοντικής συνείδησης σε εθνική και  παγκόσμια κλίμακα. Βάσει των ανωτέρω, στην εισήγηση θα παρουσιαστούν αποτελέσματα αντιπροσωπευτικής κοινωνικής έρευνας με ειδική αναφορά στις αξίες και τα συναισθήματα που πλαισιώνουν νοηματικά το φαινόμενο από κοινωνιολογική άποψη.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Εισήγηση του κ. Δεμερτζή σε μορφή PDF

Η 9^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου 2023.

Ομιλήτριες:

Μαρία Μπάστα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Αικατερίνη Κούτρα, Επίκουρη Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Συντονισμός – Σχολιασμός:

Σοφία Τριλίβα, Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Περίληψη ομιλίας της κ. Μ. Μπάστα

Προβλήματα ψυχικής υγείας σε έφηβους και ενήλικες στην Ελλάδα: πόσο συχνά είναι και με ποιους παράγοντες συσχετίζονται.

Τα προβλήματα ψυχικής υγείας στους έφηβους και νεαρούς ενήλικες είναι πολύ συχνά στο γενικό πληθυσμό και σχετίζονται με σοβαρότερες ψυχικές παθήσεις και έκπτωση της λειτουργικότητας  κατά την πορεία της ζωής τους αργότερα. Τα ερευνητικά δεδομένα για αυτή την ηλικιακή ομάδα είναι περιορισμένα.  Για τη διερεύνηση των προβλημάτων αυτών στον Ελλαδικό χώρο πραγματοποιήθηκε μια μελέτη σε 2.771 έφηβους – νέους (ηλικίας 15-24 ετών) από όλη την Ελλάδα που βασίστηκε σε δομημένο τηλεφωνικό ερωτηματολόγιο. Ερευνήθηκαν συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους, αυτοκτονικότητα καθώς και παράγοντες συσχέτισης των NEETS (Young People Not in Education, Employment, Training) με επιβάρυνση της ψυχικής υγείας σε συνδυασμό με κοινωνικούς, δημογραφικούς παράγοντες, συνήθειες ζωής και παράγοντες σχετιζόμενες με την ψυχική υγεία.

Στην ομιλία θα παρουσιαστούν στοιχεία που αφορούν τη συχνότητα των παραπάνω εκδηλώσεων από την ψυχική σφαίρα, καθώς και κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά και παράγοντες υγείας που συσχετίζονται με την εμφάνισή τους.

Περίληψη ομιλίας της κ. Αικ. Κούτρα

Τι εμποδίζει τους ανθρώπους να αναζητήσουν ψυχολογική βοήθεια;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπολογίζεται ότι το 2019 σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι αντιμετώπιζαν τα συμπτώματα μιας ψυχικής διαταραχής. Μεταξύ αυτών, ένα αξιοσημείωτο ποσοστό 14% αφορούσε εφήβους. Κατά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας Covid-19, παρατηρήθηκε αύξηση μεγαλύτερη του 25% στις αγχώδεις διαταραχές και την  κατάθλιψη. Παρόλα αυτά, η αναζήτηση βοήθειας από επαγγελματία ψυχικής υγείας ήταν και παραμένει διεθνώς σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι περίπου οι μισοί από εκείνους που αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα μιας ψυχικής διαταραχής δεν αναζητούν ποτέ βοήθεια ή καθυστερούν σε σημαντικό βαθμό να αναζητήσουν βοήθεια. Η αναζήτηση βοήθειας για θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία αποτελεί πολυπαραγοντική διαδικασία καθώς περιλαμβάνει τη δυναμική αλληλεπίδραση πολλών και διαφορετικών παραγόντων, όπως ατομικών χαρακτηριστικών, οικογενειακών παραγόντων, πολιτισμικών αξιών, γνώσεων και πεποιθήσεων αναφορικά με την ψυχική υγεία και την αναζήτηση βοήθειας, καθώς επίσης της αντίληψης της ανάγκης για βοήθεια, της διαθεσιμότητας και προσβασιμότητας σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται και συζητούνται ερευνητικά δεδομένα από την διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφία. Τέλος, συζητούνται καλές πρακτικές για τη μείωση του κοινωνικού στιγματισμού και την ενίσχυση της εγγραμματοσύνης σε θέματα ψυχικής υγείας ως παράγοντες που προάγουν την αναζήτηση βοήθειας.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Εισήγηση της κ. Μπάστα σε μορφή PDF

Εισήγηση της κ. Κούτρα σε μορφή PDF

Η 8^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου με θέμα «Μακροζωία και ευζωία: να ζούμε περισσότερο, να ζούμε καλύτερα»

Ομιλητές:

Χρήστος Λιονής, Αφυπηρετήσας Καθηγητής «Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». Μέλος του Διεπιστημονικού Εργαστηρίου «Υγεία και Κοινωνία» της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μέλος της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επενδύσεις στην Υγεία.

Μανώλης Τζανάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής «Κοινωνιολογίας της Ασθένειας και των Ιατρικών Θεσμών», Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Συντονισμός - Σχολιασμός:

Χαρίδημος Παπαδάκης, Ιστοριοδίφης - Συγγραφέας.

Περίληψη

Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες (προσδιοριστές) που οδηγούν στη μακροζωία και ευζωία στην Κρήτη και σε άλλες περιφέρειες της Ελλάδας; Ποιος τρόπος ζωής εγγυάται περισσότερα χρόνια ζωής; Πώς το περισσότερο μπορεί να γίνει «καλύτερα»; Ποιοι/ες φροντίζουν τους ευάλωτους και τα πρόσωπα με αναπηρία; Με ποιους τρόπους μπορούμε να στηρίξουμε τους φροντιστές; Δίνουμε στην ευζωία τη σημασία που της αξίζει; Πόσο φοβόμαστε τον θάνατο και πώς μπορούμε να μειώσουμε το άγχος που συνοδεύει τη σκέψη του θανάτου; Τι μπορούμε να κάνουμε, ατομικά και συλλογικά, για μια σειρά ζητημάτων όπως η μοναξιά, ο σωματικός και ψυχικός πόνος, το μοίρασμα της χαράς, η συντροφικότητα;

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Εισήγηση του κ. Λιονή σε μορφή PDF

Εισήγηση του κ. Τζανάκη σε μορφή PDF

Η 7^η Συνάντηση του Κύκλου Ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 31 Οκτωβρίου με θέμα «Κρίσεις, Κοινωνικές Ανισότητες και Κοινωνική Πολιτική».

Ομιλητές:

Κυριάκος Σουλιώτης, Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής & Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής του ΚΕ.Π.Ε.Τ. (Κέντρο Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης), Διευθυντής του ΚΕΔΙΒΙΜ (Κέντρο Επιμόρφωσης & Δια Βίου Μάθησης) του Π.Κ.

Στυλιανός-Ιωάννης Τζαγκαράκης, Διδάσκων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης.

Σχολιασμός:

Γιώργος Σαχίνης, Δημοσιογράφος στο «ΚΡΗΤΗ TV», στη «Νέα Κρήτη» και τον «Ραδιοσταθμό 9,84». Γενικός Διευθυντής του Ομίλου «ΚΡΗΤΗ TV».

Συντονισμός:

Αλεξάνδρα Ζαββού, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Κύκλου Ομιλιών.

Περίληψη

Οι αλλεπάλληλες Κρίσεις (συμπεριλαμβανομένης της, εν εξελίξει, ενεργειακής κρίσης) έχουν διευρύνει τις κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες, την υλική αποστέρηση, την εργασιακή επισφάλεια, τη νέα φτώχεια και την κοινωνική ευπάθεια, διεθνώς και στην  Ελλάδα.  Το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα αντιμετώπιζε πολλαπλές προκλήσεις και προβλήματα πριν την πανδημία της COVID-19, τόσο λόγω των διαχρονικών δομικών αδυναμιών και χρόνιων παθογενειών του, όσο και λόγω ειδικά των χρηματοδοτικών περιορισμών που επιβλήθηκαν από τα Προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής (Μνημόνια) την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τα οποία το απονεύρωσαν περαιτέρω. Η πανδημική κρίση που ακολούθησε την δεκαετή οικονομική κρίση εξέβαλλε με τη σειρά της σε μια νέα πολυδιάστατη οικονομική κρίση θέτοντας ποικίλες πιέσεις στο υγειονομικό σύστημα, στην εκπαίδευση, στην πρόνοια και στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, διαμόρφωσε την αναγκαιότητα εφαρμογής αντίστοιχων πολιτικών για την στήριξη της απασχόλησης, λόγω των υγειονομικών περιορισμών και των αναπροσαρμογών-προβλημάτων που προκλήθηκαν στην αγορά εργασίας. Η νέα ενεργειακή κρίση επιτείνει τόσο τα προβλήματα όσο και τις προκλήσεις. Όλες αυτές οι αναπροσαρμογές και οι πιέσεις επανέφεραν στο προσκήνιο την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου κοινωνικού κράτους, πιο ευέλικτου, συμπεριληπτικού, αποτελεσματικού και αποδοτικού.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η εισήγηση των κκ. Παπαδάκη και Τζαγκαράκη σε μορφή PDF

Η 6^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 27 Ιουνίου 2022 με θέμα «Οι Προκλήσεις της κλιματικής κρίσης για την Κρήτη και τον κόσμο».

Ομιλητές:

Ζερεφός Χρήστος, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή.

Καραδήμας Ευάγγελος, Καθηγητής «Κλινικής ψυχολογίας της υγείας», Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Καψωμενάκης Ιωάννης, Εντεταλμένος Ερευνητής του ΚΕΦΑΚ της Ακαδημίας Αθηνών, Διδάκτωρ Κλιματολογίας.

Συντονιστής: Καλαϊτζάκης Ιωάννης, Δημοσιογράφος, Εκδότης εφημερίδας «Κρητική Επιθεώρηση».

Περίληψη

Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί μια πιθανότητα για το απώτερο μέλλον, αλλά μια ήδη παρούσα συνθήκη που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο το φυσικό περιβάλλον όπως το γνωρίζουμε, την επιβίωση εκατοντάδων ειδών σε όλο τον πλανήτη, αλλά και τη δική μας επιβίωση, ενώ ήδη μεταβάλλει τον τρόπο ζωής μας και τις σχέσεις μεταξύ των ατόμων και μεταξύ των κοινωνιών. Αν και συχνά η κλιματική αλλαγή γίνεται αντιληπτή μόνο ως μια μεταβολή του καιρού που θα μας επηρεάσει κάπως, η πραγματικότητα είναι πολύ χειρότερη. Η κλιματική και οικολογική κρίση απειλεί τον πολιτισμό μας και την επιβίωσή μας, ενώ οι επιπτώσεις της σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, όπως και στην ψυχική και σωματική υγεία θα είναι δραματικές.

Σκοπός της παρουσίασης και της συζήτησης που θα ακολουθήσει είναι να εντοπιστούν οι κίνδυνοι που η κλιματική κρίση προκαλεί, αλλά και τα προβλήματα που έχουν ήδη δημιουργηθεί. Θα συζητηθεί η κατάσταση τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και τοπικό, για την χώρα μας και την Κρήτη. Επίσης, θα γίνει συζήτηση για τα μέτρα περιορισμού του μεγέθους των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, καθώς και της προσαρμογής σε αυτές. Τέλος, θα παρουσιαστούν τα προκαταρκτικά ευρήματα μιας έρευνας για τις αντιλήψεις των Ελλήνων για την κλιματική κρίση και τις απαραίτητες ενέργειες για την καλύτερη διαχείρισή της.

O Κύκλος Ομιλιών για το ευρύ κοινό «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» διοργανώνεται από τη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών και τα ενταγμένα στο ΚΕΜΕ Ερευνητικά Εργαστήριά της, σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου και τον Δήμο Ρεθύμνης.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η 5^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 16 Μαΐου 2022 με θέμα « Μαζικός Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη: Η Επόμενη Ημέρα»

Ομιλητές:

Σπυριάδης Αθανάσιος, Επίκουρος Καθηγητής «Μάνατζμεντ με έμφαση στον τουρισμό», Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Στυλίδης Δημήτριος, Αναπληρωτής Καθηγητής «Μάρκετινγκ με έμφαση στον τουρισμό», Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Σχολιαστής: Κώτσογλου Κυριάκος, Διδάκτορας Πολυτεχνείου Κρήτης, Εντεταλμένος Σύμβουλος Τουρισμού & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Περιφέρειας Κρήτης.

Συντονιστής: Χαλκιαδάκης Μανώλης, Εκδότης εφημερίδας «Ρεθεμνιώτικα Νέα», Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ).

Περίληψη

Μια σημαντική πρόκληση που αντιμετώπιζαν μέχρι πρόσφατα αρκετοί προορισμοί ανά τον κόσμο ήταν ο υπερ-τουρισμός. Το φαινόμενο αυτό ήταν αποτέλεσμα της ακμάζουσας μεσαίας τάξης και της αύξησης του αριθμού των αεροπορικών εταιρειών που πρόσφεραν φθηνά εισιτήρια. Oι βαθιές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του υπερ-τουρισμού προβλημάτισαν σε μεγάλο βαθμό τόσο τις κοινωνίες υποδοχής όσο και την παγκόσμια ερευνητική κοινότητα.

Η πανδημία φαίνεται να εξάλειψε προσωρινά το φαινόμενο, δίνοντας στους προορισμούς μια μοναδική ευκαιρία να κινηθούν προς νέα μοντέλα ανάπτυξης. Οι προσπάθειες διεθνών οργανισμών (π.χ. Ηνωμένα Έθνη, E.E.) για τη μεταστροφή της νοοτροπίας παγκοσμίως όσον αφορά την ανάπτυξη οδήγησαν στην ανάδυση εννοιών όπως η βιωσιμότητα και η ανθρώπινη ανάπτυξη, οι οποίες έχουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, και δεδομένης της μεγάλης διάστασης που έχει πάρει το φαινόμενο παγκοσμίως, υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την καλύτερη κατανόηση τόσο της φύσης της βιώσιμης ανάπτυξης στο πεδίο του τουρισμού όσο και των πολιτικών και των πρακτικών που υιοθετούνται από τις τουριστικές επιχειρήσεις (ξενοδοχεία all-inclusive, κρουαζιέρες κτλ.) και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη (δημόσιος τομέας, κάτοικοι, επισκέπτες κτλ.).

Σκοπός της συζήτησης είναι αφενός η ανάδειξη των αρνητικών επιπτώσεων του υπερ-τουρισμού και αφετέρου η κατάθεση προτάσεων για μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο, το περιβάλλον και την οικονομία.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η Εισήγηση σε μορφή PDF

Η 4^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 21 Mαρτίου 2022 με θέμα « Επιτήρηση και Προσωπικά Δεδομένα στην Πανδημία και μετά»

Ομιλητές:

• Μηνάς Σαματάς, Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου  Κρήτης
• Λίλιαν Μήτρου, Καθηγήτρια  στο Τμήμα Μηχανικών και Πληροφοριακών Συστημάτων Πανεπιστήμιου Αιγαίο

Σχολιαστής: Γεώργιος Μαρινάκης, Νομικός,  Δήμαρχος Ρεθύμνης.
Συντονίστρια: Αλεξάνδρα Ζαββού, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνιολογίας Π.Κ.

Περιλήψεις ομιλιών

Η ομιλία του κ. Μ. Σαματά, με υπότιτλο «Βιοπολιτική επιτήρηση και παρακολούθηση στην πανδημία  και μετά», έχει κοινωνικο-πολιτική προσέγγιση. Χρησιμοποιεί τον όρο «βιοπολιτική παρακολούθηση» και για την επιτήρηση εφαρμογής των μέτρων αποτροπής του COVID-19 και για την παρακολούθηση της προσωπικής ζωής των ατόμων, με  συλλογή κι επεξεργασία ευαίσθητων  προσωπικών δεδομένων υγείας, επικοινωνίας και κοινωνικών επαφών. Το σοβαρό πρόβλημα που τίθεται στις δημοκρατικές χώρες είναι εάν οι μηχανισμοί αυτοί, που αναγκαστικά  περιορίζουν δικαιώματα και ελευθερίες, θα παγιωθούν στη μετα-πανδημική περίοδο, σε ένα πλαίσιο της «κοινωνίας της διακινδύνευσης», του «κορωνο-καπιταλισμού» και της «μετα-δημοκρατίας», όπως συνέβη με τη συνέχιση της  νομοθεσίας και των  μέτρων αντιμετώπισης της τρομοκρατίας μετά την 11-9-2001 μέχρι σήμερα.

Η ομιλία της κ. Λ. Μήτρου, με υπότιτλο «Τα Προσωπικά Δεδομένα στην εποχή του κορωνοϊού» έχει νομική προσέγγιση. Θα  επικεντρωθεί στις νομικές και ρυθμιστικές προεκτάσεις καθώς και στα βιοηθικά διλήμματα που ενδεχομένως αναδύονται μέσα στη νέα πραγματικότητα. Στο νομικό και κοινωνικό πλαίσιο ιδιαίτερα, τα προσωπικά δεδομένα αποτελούν μια σημαντικότατη πτυχή της κατάστασης που δημιουργεί η πανδημία αφού συχνά, λόγω και έλλειψης  ενημέρωσης, προκύπτουν αμφιλεγόμενα ζητήματα και παρουσιάζονται πολυποίκιλες αντιδράσεις που  συχνά κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στις διαδικασίες αντιμετώπισης της νόσου.

ΕΙΣΗΓΗΣΗ κ. ΜΗΝΑ ΣΑΜΑΤΑ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

Η 3^η Συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το πανεπιστήμιο στην κοινωνία» πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τη Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου, ώρα 19:00, με θέμα: Αγορά Εργασίας, Εργασιακή Επισφάλεια και Κοινωνική Ευπάθεια

Ομιλητές:

Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής, Διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας & Τεκμηρίωσης (ΚΕΠΕΤ) του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μέλος του Επιστημονικού-Εκπαιδευτικού Συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ),

Μάνος Σπυριδάκης, Καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και πρ. Πρόεδρος του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΕΙΑΔ).

Σχολιαστής: Κώστας Νικολιδάκης, Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ρεθύμνου.

Συντονίστρια συζήτησης: Δάφνη Νικολίτσα, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κρήτης.

Κύρια σημεία της παρουσίασης:

• επισκόπηση των διεθνών τάσεων στην αγορά εργασίας και των σχετικών (τεκτονικών) μετασχηματισμών στην ελληνική πραγματικότητα,
• επικέντρωση στην επισφαλή εργασία, ειδικά στη νέα γενιά, με κριτική ανάλυση των κρίσιμων τάσεων, χαρακτηριστικών και παραμέτρων του φαινομένου στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη,
• παρουσίαση των κύριων ευρημάτων πρόσφατης πανελλαδικής έρευνας για την εργασία σε σχέση με:
  • την επισφάλεια,
  • την κοινωνική ευπάθεια και τον κίνδυνο της φτώχειας (in-work poverty risk),
  • τις επιπτώσεις στις συγκροτησιακές συνιστώσες της βιοτικής τροχιάς των νέων,
• εξέταση των επιπτώσεων της πανδημίας στους παραπάνω τομείς,
• ανάλυση των μείζονων προκλήσεων για τις δημόσιες πολιτικές.

Δείτε αναλυτική παρουσίαση του θέματος

Ξεκίνησε τη Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2021 ο Κύκλος Ομιλιών για το ευρύ κοινό, που διοργανώνει η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών και τα Ερευνητικά Εργαστήριά της στο Κέντρο Ερευνών και Μελετών (ΚΕΜΕ) του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου και το Δήμο Ρεθύμνης. Το γενικό θέμα του κύκλου ομιλιών είναι «Το Πανεπιστήμιο στην Κοινωνία» και η εναρκτήρια συζήτηση είχε ως τίτλο «Πανεπιστήμιο Κρήτης και Κοινωνία: Αλληλεπιδράσεις, Προκλήσεις και Προοπτικές».

Η δεύτερη συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το πανεπιστήμιο στην κοινωνία» πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τη Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου, ώρα 19:00, με θέμα: «Εν οίκω και εν δήμω: Διαστάσεις έμφυλης και ενδο-οικογενειακής βίας».

Ομιλητές/τριες:
Βασιλική Πετούση, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Φύλου του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και

Απόστολος Γ. Παπαδόπουλος, Καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ).

Σχολιάστρια: Άννα Ελευθεριάδου-Γκίκα, Ιατρός, Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιδήμαρχος Παιδείας-Κοινωνικής Προστασίας, Πρόεδρος ΔΕΠΙΣ (Δημοτική Επιτροπή Ισότητας Φύλων) Ρεθύμνου.

Συντονιστής συζήτησης: Ευάγγελος Καραδήμας, Καθηγητής του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Κύκλου Ομιλιών.

Η βία που συνδέεται με έμφυλα χαρακτηριστικά και η βία που εκδηλώνεται σε περιβάλλοντα και σχέσεις που τείνουμε να θεωρούμε ότι χαρακτηρίζονται από οικειότητα, τρυφερότητα και ασφάλεια, δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο. Αναδύθηκε όμως με ιδιαίτερα ανησυχητικό και εκτεταμένο τρόπο τα τελευταία χρόνια σε συνάρτηση με την πρόσφατη κατάσταση πανδημίας, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Στη συνάντηση συζητήθηκαν διαστάσεις των χαρακτηριστικών, της αιτιότητας, της έκτασης, της πρόληψης και της αντιμετώπισης του φαινομένου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις διεθνείς και εθνικές προσπάθειες αποτύπωσης και μέτρησής του.

Στο πλαίσιο του Κύκλου Ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην κοινωνία»

Πραγματοποιήθηκε στις 25-10-2021 η πρώτη συνάντηση του κύκλου ομιλιών «Το Πανεπιστήμιο στην κοινωνία» με τη συμμετοχή εκπροσώπων του Πανεπιστημίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η συνάντηση έγινε διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom. Από την πλευρά του Πανεπιστημίου συμμετείχε ο Αντιπρύτανης Προγραμματισμού, Διοικητικών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας, Καθηγητής Δημήτριος Μυλωνάκης και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νεκτάριος Ταβερναράκης. Από την πλευρά της τοπικής κοινωνίας και Αυτοδιοίκησης συμμετείχε η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου κ. Μαρία Λιονή και ο Δήμαρχος Ρεθύμνης κ. Γεώργιος Μαρινάκης. Τη συζήτηση συντόνισε ο Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών, κ. Γεώργιος Παναγής.

Ο κ. Γ. Παναγής, ανέλυσε τη λογική και τους στόχους αυτής της πρωτοβουλίας τονίζοντας τα αμοιβαία οφέλη που μπορούν να προκύψουν από τη στενότερη συνεργασία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο και τους τοπικούς παράγοντες/φορείς καθώς και από τη διάχυση της γνώσης στην κοινωνία των πολιτών.

Ο κ. Δ. Μυλωνάκης, έκανε μια αναδρομή στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Κρήτης και στις σχέσεις του με την τοπική κοινωνία. Αναφέρθηκε στις πολυάριθμες ερευνητικές, επιστημονικές και πολιτιστικές μονάδες που προέκυψαν από το Πανεπιστήμιο και είναι πλέον ενταγμένες στην κοινωνία της Κρήτης (Ι.Τ.Ε., Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), Ενυδρείο, Μουσείο φυσικής ιστορίας, Αστεροσκοπείο Σκίνακα, Σταθμός περιβαλλοντικών μετρήσεων στο Φινοκαλιά Λασιθίου, Κέντρο Ερευνών και Μελετών (Κ.Ε.ΜΕ.), Μουσείο και αρχαιολογικός χώρος Ελεύθερνας, θεατρικοί και μουσικοί όμιλοι, κ.ά.). Τέλος, παρουσίασε τα έργα και τις δραστηριότητες που προγραμματίζονται για τα επόμενα έτη.

Ο κ. Ν. Ταβερναράκης, ανέπτυξε τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες του Ι.Τ.Ε. Ανέφερε τα δίκτυα και τα ινστιτούτα που εξαρτώνται από αυτό και δραστηριοποιούνται σε τεχνολογίες αιχμής και σε καινοτόμες επιστημονικές έρευνες (Ινστιτούτο μοριακής βιολογίας και βιοτεχνολογίας, Ινστιτούτο ηλεκτρονικής δομής και λέιζερ, Δίκτυο ιατρικής ακριβείας, Επιστημονικό και τεχνολογικό πάρκο, Εργαστήριο ανάλυσης αρχαίου DNA, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Εκπαιδευτική πλατφόρμα Mathesis κ.ά.). Τόνισε ότι μέσω της βασικής και της εφαρμοσμένης έρευνας, με όρους αριστείας και υψηλής ποιότητας, το ΙΤΕ αποσκοπεί όχι μόνο στον εμπλουτισμό της ανθρώπινης γνώσης αλλά και στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, στη σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την επιχειρηματικότητα και τελικά στην ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών.

Η κ. Μ. Λιονή σημείωσε ότι, χάρη στην παρουσία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, η Περιφέρεια Κρήτης καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην Ελλάδα όσον αφορά τον δείκτη δαπανών για έρευνα και καινοτομία ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τόνισε ότι η παραγωγή γνώσης πρέπει να ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες και αναφέρθηκε στους τρόπους με τους οποίους η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με ένα σύγχρονο, εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και ποιοτικό Πανεπιστήμιο μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός για την επίλυση προβλημάτων, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία.

Ο κ. Γ. Μαρινάκης αναφέρθηκε στη γενναία συνεισφορά της τοπικής κοινωνίας στη γέννηση του Πανεπιστημίου Κρήτης τονίζοντας τη συναντίληψη όλων των τοπικών θεσμικών φορέων σε ζητήματα συνεργασιών και συμπράξεων. Υπογράμμισε ότι το Πανεπιστήμιο συνιστά έναν επιστημονικό και πολιτισμικό φορέα που συμβάλει στην ψυχική και αξιακή ανάταση και ανάταξη της τοπικής κοινωνίας. Κατέθεσε τη σταθερή βούληση των τοπικών αρχών για περισσότερη και πιο σταθερή αλληλεπίδραση έτσι ώστε να υπηρετείται με όρους ανθρωποκεντρισμού και αειφορίας το παρόν και κυρίως το μέλλον του τόπου.

Μετά τις εισηγήσεις, ακολούθησε συζήτηση και κατατέθηκαν προτάσεις για την αμφίπλευρη διεύρυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο και την τοπική κοινωνία.